Sneeuwwitje en de zeven...?

De vraag van Radio1 bracht mij terug naar mijn vroegste herinnering. Ik was 3 jaar en wij gingen als gezin naar het circus. Geweldig, tot een ‘dwerg’ werd afgeschoten als levend kanonskogel. Hij landde zacht in een strobaal en lachte en zwaaide. Maar desondanks was ik vreselijk overstuur. Blijkbaar had ik dóór dat het om een echt mens ging en niet om een fictief karakter uit een sprookje. Ik hield van kleinsafaan van sprookjes en leerde ze kennen via de Efteling, Disney, boeken, platen en films. Met mijn zusjes speelde ik ‘Snow White and the seven dwarfs’ na. Mijn zus Margriet was in mamma’s trouwjurk Sneeuwwitje. Wij kleintjes waren de dwergen met kussens onder onze pyjama als dikke buik en hemden aan onze oren als baard. Nooit legde ik de link naar de dwerg en de kanonskogel. Dus waarom moeilijk doen over een film van Disney, meester in het vertellen van fictieve verhalen? En waar houdt het op? Moeten die zeven dwergen niet vervangen? Mag Sneeuwwitje wel voor zeven mannetjes het huis schoonmaken? Kan de kus-zonder-toestemming van de prins eigenlijk wel? Moet die tekenfilm uit 1937 niet helemaal verboden worden? En zullen we de sprookjes van Grimm ook meteen maar op de brandstapel gooien? 

Maar eerst verdiepte ik mij in Peter Dinklage. Hij heeft achondroplasie of dwerggroei. Dinklage is vooral bekend als Tyrion Lannister uit Game of Thrones. Een briljant acteur die het meest gelaagde karakter uit de serie speelt. Dinklage speelt meer van dit soort karakterrollen. Hij zet zich bovendien in voor de emancipatie van mensen met dwerggroei. 

Kansen om vooroordelen te veranderen
In mijn verkenning stuitte ik vervolgens op Will Perry. Deze Britse paralympische zwemmer met dwerggroei beschrijft in een aangrijpend filmpje van anderhalve minuut hij hoe hij dagelijks wordt aangestaard, gefotografeerd en zelfs gefilmd. Perry roept ons allemaal op om, als we zien dat iemand met dwerggroei wordt uitgelachen, hard “NEE” te roepen. Ook Perry heeft zich uitgesproken over ‘Snow White and the seven dwarfs’. Hij vindt dat de film niet gecancelled moet worden omdat het een prachtig en heel geliefd verhaal is. De dwergen zijn hierin mooie karakters met gevoelens en meningen. Toch is Perry blij dat Disney met de ‘dwarf community’ in gesprek is. Disney heeft al vaker laten zien gevoelige thema’s niet uit de weg te gaan. De remake biedt juist kansen om vooroordelen bij de mensen van nu te veranderen. 

En dat sluit precies aan op wat ik gevonden heb in mijn promotie-onderzoek naar ‘De Efteling als ‘Verteller’ van Sprookjes’ (2013). Makers van verhalen zijn altijd geconditioneerd door de tijd en cultuur waarin zij leven. Dus zelfs als zij aan de slag gaan met ‘oude’ bestaande verhalen, dan nog zullen zij (on)bewust hun moderne referentiekader en waarden in het creatieproces meenemen. 

Van sprookjes bestaan talloze versies. In oudere versies van Sneeuwwitje wordt zij aan haar haren de kist uitgesleurd. Dat vonden de gebroeders Grimms begin 1800 te gortig. Zij verzonnen dat de schijndode Sneeuwwitje wakker werd doordat het stuk vergiftigde appel bij het verplaatsen van de kist uit haar keel schoot. Disney maakte hier in 1937 van dat Sneeuwwitje wakker wordt gekust door de prins. Een liefdevolle, romantische kus. Want in het begin van de tekenfilm hebben Sneeuwwitje en de prins elkaar al ontmoet en zijn zij op slag verliefd geworden. Zouden de makers van de remake dit zo handhaven? Ik durf te wedden dat zij het te ouderwets vinden. We gaan het zien. 

Disney plaatst tegenwoordig een disclaimer bij klassieke films zoals ‘Snow White’. Persoonlijk vind ik dat niet nodig. Ik vertrouw op het gezond verstand van de meeste mensen. Kinderen kunnen fictie van het ware leven onderscheiden. Juist via fictieve verhalen kunnen zij conflicten en dilemma’s verkennen en leren zo iets over de wereld, de ander en zichzelf. Ik hoop dat zij van de zeven karakters uit de nieuwe Snow White gaan houden net zoals ik van de karakters uit de oude versie ging houden. En ik hoop daarnaast dat zij “NEE” zullen roepen als zij zien dat iemand met dwerggroei op straat wordt uitgelachen.